خلع ید چیست؟
خلع ید به دعوایی گفته می‌شود که مالک رسمی یک ملک علیه فردی که بدون هیچ گونه حق قانونی و با تصرف غیرمجاز، ملک را تصرف کرده است، مطرح می‌کند. در واقع، خلع ید زمانی کاربرد دارد که فرد متصرف هیچ قراردادی با مالک نداشته و ملک را به زور یا بدون رضایت تصرف کرده است.
برای طرح دعوای خلع ید، مالک باید بتواند مالکیت خود را اثبات کند. این اثبات معمولاً با ارائه سند رسمی مالکیت یا مدارک قانونی دیگر صورت می‌گیرد. در این نوع دعاوی، هدف اصلی مالک بازپس‌گیری ملک و رفع تصرف غیرقانونی است.
تخلیه ید چیست؟
تخلیه ید برخلاف خلع ید، دعوایی است که مالک علیه کسی مطرح می‌کند که ملک را به صورت قانونی و با قرارداد اجاره، تصرف کرده اما پس از پایان مدت قرارداد یا به دلایل قانونی دیگر، از تخلیه ملک خودداری می‌کند. به عبارت دیگر، تخلیه ید مربوط به مستاجرانی است که پس از پایان مدت اجاره، ملک را تخلیه نمی‌کنند.
در این حالت، مالک باید قرارداد اجاره یا مدارک دیگری که نشان‌دهنده رابطه قانونی با متصرف است را ارائه دهد تا دعوای تخلیه ید مورد پذیرش قرار گیرد.
تفاوت خلع ید و تخلیه ید
| ویژگی | خلع ید | تخلیه ید |
| نوع تصرف | تصرف غیرقانونی و بدون حق | تصرف قانونی (مستاجر) اما ادامه تصرف بدون حق |
| نیاز به اثبات مالکیت | بله، مالک باید مالکیت خود را اثبات کند | بله، اما بیشتر قرارداد اجاره مهم است |
| وجود قرارداد | خیر | بله (اجاره‌نامه یا قرارداد مشابه) |
| موضوع دعوا | بازپس‌گیری ملک از تصرف غیرمجاز | تخلیه ملک پس از پایان قرارداد اجاره |
| دادگاه رسیدگی‌کننده | دادگاه رسیدگی کننده به خلع ید دادگاه عمومی حقوقی دادگاه رسیدگی کننده به تخلیه، دادگاه صلح |
چرا دانستن تفاوت خلع ید و تخلیه ید مهم است؟
آگاهی از تفاوت خلع ید و تخلیه ید برای هر مالک یا مستاجر حیاتی است، زیرا انتخاب نادرست نوع دعوا می‌تواند موجب اتلاف وقت و هزینه‌های بیشتر شود. اگر مالک به جای طرح دعوای تخلیه ید، اقدام به خلع ید کند، ممکن است دادگاه دعوای او را رد کند و بالعکس. همچنین، شرایط اثبات مالکیت و مدارک لازم در هر دو دعوا متفاوت است.
برای آگاهی از شرایط “اثبات مالکیت بدون سند رسمی” می‌توانید با کلیک روی آن از شرایط آن مطلع شوید. اگر به دنبال مراحل قانونی اثبات مالکیت هستید با ما در تماس باشید.
نکات مهم در طرح دعوای خلع ید و تخلیه ید
مدت قرارداد: در تخلیه ید، پایان مدت قرارداد اجاره یا فسخ قانونی قرارداد، شرط اصلی است.
مراجعه به دادگاه مناسب: خلع ید دعوایی است که فقط مالک دارای سند رسمی می‌تواند آن را طرح کند و اگر مالک دارای سند رسمی نداشته باشد دعوایش قابلیت استماع نخواهد داشت و قرار عدم استماع دعوا صادر می‌شود. دادگاه تخلیه دادگاه صلح است. قوانین ملکی گاهی پیچیده هستند و باعث سر درگمی می‌شوند به همین منظور پیشنهاد می‌کنیم با یک وکیل مجرب مشورت کرده و یا پاسخ به سوالات ملکی خود را از اینجا بخوانید.
مستندات و مدارک: جمع‌آوری قراردادها، تصاویر، گواهی‌های شاهد و مدارک مالی می‌تواند روند دادرسی را تسهیل کند.
اگر ملکی دارید و سر اثبات مالکیت آن دچار مشکل شده اید پیشنهاد می‌کنیم به مطالعه مقاله ” چگونه مالکیت یک ملک را اثبات کنیم ” سر بزنید.
مشاوره حقوقی ملکی رایگان
فاطمه امیدیان وکیل دادگستری به عنوان مشاور حقوقی دعاوی ملکی، در تلاش است تا شما را راهنمایی کرده تا در مسیر عدالت قرار بگیرید. به همین دلیل شما می توانید از مشاوره حقوقی رایگان ملکی ما به مدت 10 الی 15 دقیقه استفاده کنید.کارشناس ارشد حقوقی ما 24 ساعته پاسخگوی شما خواهند بود. در صورت تمایل به درخواست مشاوره حقوقی رایگان ملکی می‌توانید با شماره زیر تماس گرفته و یا پیام خود را به صورت آنلاین در واتساپ ارسال نمایید.
سوالات متداول:
- آیا می‌توان همزمان دعوای خلع ید و تخلیه ید را مطرح کرد؟
خیر، معمولا این دو دعوا بر اساس وضعیت تصرف متفاوت هستند و همزمان مطرح نمی‌شوند.
- اگر شخصی بدون قرارداد ملک را تصرف کند، چه نوع دعوایی باید مطرح شود؟
در این حالت مالک می‌تواند خلع ید را طرح کند زیرا تصرف مستاجریا شخص بدون قرارداد قانونی است.
- مدت زمان رسیدگی به هر دو دعوای خلع ید و تخلیه ید چقدر است؟
دعوی تخلیه ید معمولا سریع‌تر و در دادگاه صلح انجام می‌شود، اما خلع ید در دادگاه عمومی زمان بیشتری می‌برد.
- آیا می‌توان بدون سند رسمی مالکیت، خلع ید کرد؟
خلع ید به هیچ عنوان بدون سند رسمی قابلیت استماع ندارد یعنی با سند عادی و قرارداد و … امکان مطرح کردن دعوای خلع ید وجود ندارد.
اگر سند رسمی در اختیار نباشد باید علیه متصرف دعوای تصرف عدوانی مطرح کنید.
